T A T R Y   P O L S K I E
WEJŚCIE

 

Tatry !... czemuż jak siedzib szukające ptaki,
Myśli moje ku waszej zamarłej pustyni
Lecą przez mgły tęsknoty i marzenia szlaki ?
Franciszek H. Nowicki

Dolina Pięciu Stawów Polskich
 

Tatry stanowią najwyższe wypiętrzenie w całym wielkim łuku Karpat i jedyne góry wysokie na linii łączącej Alpy z Kaukazem. Tworzą one wyniosłe pasmo stromo dźwigające się z otaczających je obniżeń Podhala, Spisza, Liptowa i Orawy. Obydwa krańce ograniczają przełęcze: Huciańska (ok.900m) i Ździarska (ok.1075m). Rozpiętość pasma z zachodu na wschód wynosi 55 km, szerokość niespełna 20 km, a długość grzbietu głównego 75 km, nie wliczając poprzecznie ustawionej grani Tatr Bielskich.
Pod względem geograficznym cała grupa dzieli się na cztery części: Tatry Bielskie (najwyższy szczyt Hawrań, 2152m), Tatry Wysokie (Gierlach, 2655m), Tatry Zachodnie (Bystra, 2248m) i masyw Siwego Wierchu (1806m). Tatry Wysokie, najwyższe i najsilniej przeobrażone przez lodowce, cechuje rzeźba typu alpejskiego - ze strzelistymi szczytami, wysokimi ścianami i płatami wiecznych śniegów w kotłach. Tatry Zachodnie mają w ogólnych zarysach rzeźbę łagodniejszą, choć i tu nie brak form ostrzejszych, jak np. Giewont czy Rohacze. Miękkie linie grzbietowe ze spadkami do 35 stopni kontrastują ze śmiałymi kształtami dolin, przeobrażonych przez lodowce. W Tatrach Wysokich skupiają się wszystkie ciekawsze jeziora, natomiast w Tatrach Zachodnich i Bielskich - większość jaskiń.
Do Polski należy wycinek północnych stoków Tatr, oparty o grzbiet główny pomiędzy Wołowcem (2064m) a Rysami (2499m). Tatry Polskie obejmują obszar 175 km2, co stanowi mniej niż 1/4 całej powierzchni Tatr (785km2). Najwyższym szczytem granicznym są Rysy (2499m), najwyższym rdzennie polskim - Kozi Wierch (2291m). Wśród należących do Polski 7 dużych dolin znajduje się najpiękniejsza dolina całych Tatr Zachodnich - Kościeliska, oraz jedna z najładniejszych dolin Tatr Wysokich - Dolina Rybiego Potoku, w której leży Morskie Oko.

 

Tatrzański Park Narodowy (TPN) obejmuje obszar 21164 ha. Większość gruntów stanowi własność Skarbu Państwa, 2614 ha to własność prywatna, z czego 2200 ha w dolinach Chochołowskiej i Lejowej należy do tzw. Witowskiej Wspólnoty Leśnej. Znaczne partie własności TPN pochodzą z wykupów i wywłaszczeń hal chłopskich, głównie w latach 1960-65. Obecnie gazdowie organizują się w celu ich rewindykacji, co groziłoby demontażem Parku. W granicach TPN znajdują się całe Tatry Polskie i pewne partie ich przedpola, głównie w rejonie Zgorzeliska i Głodówki. Dużą część powierzchni parku zajmują rezerwaty ścisłe (6148ha) i częściowe (6528ha). Siedziba TPN mieści się w Zakopanem w pobliżu Ronda (przy ul.Chałubińskiego 42a), dyrektorem jest dr Wojciech Gąsienica-Byrcyn. Ważniejsze decyzje konsultuje on z Radą Naukową TPN.

Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w otoczeniu Tatr i jedną z wiekszych w Europie stacji rekreacyjnych i wypoczynkowych. Stanowi główną w Polsce bazę sportów zimowych i stolicę polskiego narciarstwa. Leży na wysokości 830m (centrum), na najmłodszym stożku napływowym z ostatniego zlodowacenia. Dolina Bystrej - w erozyjno-tektonicznej Kotlinie Zakopiańskiej, osłoniętej od pn. pasmem Gubałówki, od pd. zaś wałem regli, nad którymi dźwiga się mur Giewontu (1895m). Mimo wieków gospodarki ludzkiej, szeroko rozumiany rejon Zakopanego zachował bardzo interesujące środowisko przyrodnicze z wieloma elementami wartymi poznania i ochrony.

topr100.gif (4783 bytes)
Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe jest jedną z pierwszych w świecie organizacji ratownictwa górskiego, działającą nieprzerwanie od roku 1909. Terenem działania TOPR są Tatry, jedyne w Polsce góry o charakterze alpejskim, Pasmo Spisko - Gubałowskie, a uzasadnionych przypadkach inne obszary. Celem jest poszukiwanie zaginionych turystów i niesienie pierwszej pomocy w nieszczęśliwych wypadkach na obszarze działania Stowarzyszenia (par. 3 Statutu), a także działania ratownicze w innym zakresie i na innych obszarach na podstawie zlecenia zadań przez służby administracji państwowej, instytucje i wezwania osób.
TOPR jest specjalistyczną organizacją ratownictwa górskiego mającą szeroki wachlarz możliwości - ratownictwo ścianowe (z wykorzystaniem technik taternickich), jaskiniowe, a także ratownictwo z powietrza (z użyciem śmigłowca).
Ratownictwem w Tatrach zajmują się ratownicy zatrudnieni etatowo w TOPR oraz wspierający ich ratownicy ochotnicy. Ratownicy pełnią dyżury całoroczne lub okresowe w kilku miejscach Tatr i Podtatrza. Ośrodkiem koordynującym jest centrala w Zakopanem.


Strona opracowana w firmie:
GULIP   projekt wykonał: mgr inż. Maciej Kledecki


Powrót do na początek strony.